sábado, 31 de xaneiro de 2015

Amaranto ou Bledo - Amaranthus retroflexus

Etimoloxía: flor que non se marchita.

Consúmese como verdura en varios lugares do mundo, pero débese tirar a auga con que se coce, porque, como as espinacas, contén oxalatos solubles que non se deben inxerir en exceso, porque son prexudiciais para os riles (os cálculos renais máis frecuentes son de oxalato de calcio) e as articulacións. As súas sementes tamén son comestibles e pódense moer para facer fariña. Foi utilizado como alimento e para facer medicamentos por moitos grupos de nativos americanos,  as follas de bledo son a base do "thora" , un prato moi popular. O gando vacún e os porcos, se son alimentados con grandes cantidades de bledo , poden enfermar.


Máis

Glosario básico sobre as plantas

Planta vivaz: Dise daquelas plantas que viven como mínimo tres anos, entre elas as árbores.

O basónimo é un termo usado na nomenclatura biolóxica e que consiste no nome científico baixo o cal foi orixinalmente nomeado ou catalogado un taxon.

Plantas autóctonas, alóctonas, invasoras, naturalizadas, invasoras e malas herbas

As plantas autóctonas son aquelas que se orixinaron nun territorio ou chegaron ata el sen invervención humana (sexa esta intencionada ou non) procedentes da área onde se orixinaron.

As plantas alóctonas, ou exóticas, son as que se encontran nun territorio debido á introdución intencionada ou accidental por parte do home, ou que chegaron sen intervención do home dende territorios onde son alóctonas.

As plantas naturalizadas son aquelas plantas alóctonas que conseguen establecerse no medio natural: manteñen as súas poboacións polo menos durante 10 anos, sen intervención directa do home, mediante o recrutamento de sementes ou órganos vexetativos capaces de desenvolverse por si mesmos.

As plantas invasoras son aquelas plantas naturalizadas capaces de producir descendencia, a miúdo en grán número e a considerable distancia dos proxenitores, tendo polo tanto a capacidade potencial de estenderse nun amplo territorio.

Para considerar unha planta invasora algúns autores consideran un requisito adicional que produzan impactos negativos sobre a biodiversidade, como sucede na definición de UICN (2000): planta invasora é aquela especie alóctona que se establece en hábitats ou ecosistemas naturais ou seminaturais e que é un axente de cambio e ameaza da biodiversidade natural.


As malas herbas, que constitúen a "flora arvense ", son en ocasións plantas invasoras, pero non sempre; a súa principal característica é que crecen en lugares onde non se desexa a súa presenza e que normalmente teñen efectos económicos ou ambientais en actividades agrícolas ou forestais.

O fento das pedras Polypodium vulgare vulgarerietina

Nomes comúns: galego: fento das pedras, fenteira, fento dos valos  • castelán: polipodio•
Nome científico: Polypodium vulgare•
Etimoloxía: Polipodium ven de “moitos pés” ou de “polvo” pola semellanza das raíces aos pés do animal e dos soros ás súas ventosas. Vulgare quere dicir “común”, xa que é a especie máis abundante deste xénero.
Clasificación: • reino: Plantas • división: Pteridophyta • orde: Polypodiales • familia: Polypodiaceae • xénero: Polypodium
Descrición: o que vemos son as follas, que saen a finais do inverno do rizoma. No verán podemos ver os soros no envés das follas (estruturas redondeadas onde están os esporanxios, que conteñen as esporas para reproducirse)•
 Ciclo de vida: vivaz, é dicir, ten órganos subterráneos perennes, neste caso o rizoma rastreiro, que é un tallo, que en vez de estar ao aire , coma na maioría das plantas, é subterráneo
Hábitat: en fendas de rochas, muros, troncos… moi abundante
Distribución : frecuente na rexión eurosiberiana
Usos: o rizoma utilízase como purgante ou antihelmíntico tomado en infusión.

Fichas varias, animais e plantas


martes, 27 de xaneiro de 2015

Campaíña morada - Ipomonea purpurea // Índica

C: Ipomoea purpurea, gloria de la mañana, manto de María, don Diego de día, campanilla morada, quiebra platos, 
I:  Purple, Tall, Common Morning Glory

É orixinaria de Centroamérica e Améroca tropical, pero xa é unha especie invasora introducida en diferentes lugares do mundo, incluíndo Australia e a Europa Mediterránea. Foi introducida como especie ornamental e soe cultivarse en xardíns polas súas grandes  flores azuis e a súa capacidade de tapizar rápidamente.

Mirtilo da Nova Zelanda - Eugenia myrtiflora



Fotos polo Paseo de Valle Inclán, por enriba do río Ghafos canalizado, Pontevedra. No xardín do escola infantil da Xunta de Galicia.


A Eugenia myrtifolia da família das mirtaceae, é orixinária da Nova Zelanda. O nome vulgar, na Nova Zelanda é mirtilo vermelho. É unha planta que agora aparece facilmente como ornamental nos viveiristas. Aguanta moi ben o Inverno . O froito é comestível con unha textura esponxosa e con un sabor saboroso. É usado para facer compotas e doces. 
O melro (turdus merula), aprecia bastante os froitos.

Consultado na wikipedia e tamén Un amador da natureza

luns, 26 de xaneiro de 2015

Herba dos pitos - Aquilegia vulgaris

Herba dos dentes / Panqueixo - Capsella bursa-pastoris

Herba dos amores - Arttium minus



Fotos sacadas de El medi natural de Beges

Herba do lobo - Veratrum albúm

Especie tóxica e mediciñal  . Usouse para sandar ás ovellas e outros animais dalgunhas enfermidades, incluída a sarna.

Herba ou planta de outa montaña, a partir de 600m, que as veces atópase tamén  algo máis baixa.

Fotos de Costa ártabra (Con información dabondo)

Máis información en Flora Ibérica

Herba do gando - Helleborus foetidus



G: Herba do gando / Baladre / chaveira Héboro , herba, herbedal, herbal, herba papeira, herba chaveira, herba da braña, herba do lobo, herba do porco, herba dos bois e herba forte.

C: Eléboro negro  / Hierba llavera / Vedegrambre fétido

É velenosa e moi tóxica, purgante moi forte; pode provocar incluso a morte (Galicia encantada ) Máis información

Un dos remedios para curar as relas das vacas  consiste en enherbalas con herba do gando; cortáselles a pel do pescozo cun fuso vello, métese dentro a herba e cósese. Enferm: carbunco do gando.

As fotos son de  Río Mente   e      Flora Vascular 

Catálogo de flores- Fichas Nome Galego/castelán/científico - Xunta de Galicia


Herba das feridas - Prunella vulgaris


Sin: Herba de ferro
C: Brunela, consulda menor, hierba de las heridas

 Ver no catálogo da Xunta

Herba das boticas / Herba de Santa Catarina - Verónica offinalis


C: Hierba de la triaca /  hierba morga, malarranca, paulina, te de España, te de Europa, té de Europa, te de ribera, triaca, tríaca, verónica, verónica común, verónica macho, verónica oficinal, vinagra.

Herba de Santiago - Senecio Jabobea



G: Herba de Santiago / Herba dos sapos  /Casanios
C: Hierba de Santiago  / Sacaopeos  / Azuzón

sábado, 24 de xaneiro de 2015

Herba das mamas - Lapsana communis

C: Hierba de las mamas  / Hierba pezonera


GRETAS DOS PEZÓNS. Especialmente efectiva nestes casos, é moi recomendable durante a lactancia cando se presenta este molesto cadro. De gran tradición, quedando así constancia nos nomes vulgares con se bautizou esta herba nos diversos lugares do mundo.


VULNERARIA. Coa aplicación desta planta conséguese unha boa limpeza das feridas. Axuda á cicatrización das lañas.

Herba das Doas / Herba das contas/Nocella - Arrhenatherum elatius



Planta da familia das gramíneas (Arrhenatherum elatius) de follas anchas, inflorescencia en panícula e nós na raíz. A nocella é prexudicial para a agricultura  DOA: Boliña pequena de vidro ou outro material, cun buraquiño polo que se enfía con outras pezas iguais formando colares, adornos etc. (As doas do rosario). En castelán:  avena descollada, cebollitas, yerba triguera ...

"Andando ás nocellas,
perdín as ovellas;
vou onda miña nai,
que me arrinque as orellas"

No concello da Laracha, parroquia de Montemaior, hai unha aldea que lle chaman As Nocellas.

Herba das almorranas - Ranunculus ficaria



Sinónimos: herba das anadas
C: celidonia menor
Usada durante moitos anos como apropiada para o tratamento das almorranas.
As follas novas, na primavera,  pódense comer en cocidos ou ensaladas. Durante a fructificación hai que fervelas

Herba da rula / Milfollas - Achillea millefolium

Sinónimos: milfollas-herba-do-soldado
C:  Milenrama, Milefolio,  Milhojas

Identificada nun xacemento de restos de Neanderthal, podería ter formado parte dunha primitiva farmacoloxía desta cultura. Os gregos déronlle o nome de aquilea por Aquiles, sonado pola súa invulnerabilidade ás feridas, que segundo unha lenda sandou con ela a seu amigo Télefo. Os guerreiros levábana coma un remedio case milagreiro nas súas mochilas, polo que foi tamén coñocida coma herba dos soldados
En bótica popular úsanse as cabezas florais ou corimbos en infusión para lavar as feridas externamente. Crese que o milfollas é unha planta poderosa para a maxia alquímica. De aí na antigüidade fora das herbas máis apreciadas polas bruxas, meigas e feiticeiras

Máis na wikipedia

Herba da rabia - Anagallis tenella


Herba acuática. Florece de abril a agosto

C: Anagálide de pantano, Hierba gallinera
P: Persigueira

Herba da prata - Ranunculus omyophyllus/Var-Peltatus


Herba que precisa moita auga

Sinónimos: ouca, arrabaza

Castelán: Hierba Lagunera, Milenrama acuática, Ranúnculo acuático

Más información

Sinonimos das Herbas


Páxina orixinal

Herba concheira - Herba do xabón - Saponaria officinalis L.


 Sinónimos: Albitorno, bataneira, escrofularia, herba coucho, herba curacarne, herba da fame, herba da trolla, herba das escaldadelas, herba das ferreñas, herbas da man, herbas de San Pedro, herba do trollo, herba dos conchos, herba dos lamparóns, herbas dos pés,  herbas dos pitos, herba ferreña, herba nodosa, herba seoane, herba trolla, herba xaboeira, saponaria, xabón de río, zubón.


Foi cultivada a miúdo porque unha vez que esmagadas serviu para substituír o xabón. A maceración da raíz produce unha gran cantidade de escuma, especialmente tras a adición de bicarbonato de sodio. Para o uso mediciñal úsase o rizoma, polo menos de  2-3 anos de idade . É usado para preparar gotas e xaropes para tose,  expectorantes. É diurético e diafoferico (aumenta a transpiración). A raíz é usada para preparar cremas dentais, xabóns  e produtos de limpeza.

Receita para facer xabón con saponaria:

- 50 gr. raíz officinalis Saponaria

- 1 culler de sopa de follas de salvia

- 1 culler de sopa de follas de romeu

- 1 culler de sopa de follas de Artemisa macho (c: abrótano)

- 1 l de auga.

As herbas son colocadas nun recipiente. Férvese a  auga e bótase logo  sobre as follas e raíces da saponaria. Cúbrese  e déixase  descansar por 45 minutos. Cóase  e envásase.

Herba caraveleira - Geum urbano

Tamén chamada Herba de San Bento /Herba Santa
En castelán: Hierba de San Benito.
Planta perenne, que alcanza 20-60 cm. de altura, que florece de maio a agosto no hemisferio norte con flores 1-2 cm. en diámetro e cinco pétalos amarelas brillantes. As flores son hermafroditas, perfumadas e polinizadas por abellas. A froita ten manchas vermellas con garras que prenden á pel de animais como o coello. A raíz é usada como un condimento e sopas. Tamén en aromatizantes  na cervexa inglesa.

Na Idade Media era chamada de "herba santa" ou "herba bendita " porque críase que tiña o poder de protexer dos malos espíritos e animais pezoñentos. A raíz desta planta é levada como un amuleto. No Hortus Sanitatis (libro escrito en 1941) están escritas as propiedades desta planta, e tamén escribiu "Onde a raíz é a casa, Satanás non pode facer nada e se un home leva a raíz del, ningún animal veleno non pode facer nada "

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Geum_urbanum_bgiu.jpg#mediaviewer/File:Geum_urbanum_bgiu.jpg.

Herba carmín - Tintureira - Mexacán - Phytolacca americana

Sinónimos: uvas de tintureiro, uvas de gra.
Planta  é orixinaria de América do Norte, é común en camiños e sitios habitados, con certa humidade. Asilvestrouxe en Galicia en zonas ata 400 metros de altitude.  
Planta herbácea vivaz, aínda que no inverno morre a parte aérea coas xiadas. Baixo terra ten unha raíz que axiña engrosa moito facendo acopio de reservas suficientes para retoñar ante calquera continxencia. Pode pasar de dous metros de altura, presentando un característico talo avermellado e dividido dicotómicamente. As súas follas son ovado-lanceoladas (15-25×5-10 cm.). As flores preséntanse en típicos racimos (10cm) blanco-verdosos que fructifican nunhas baias negro-violáceas cando están maduras.
Esta especie é alóctona, foi introducida fai uns trescentos anos. Procede de Norteamérica.
HÁBITAT
Atópase en xeral en terreos incultos, beiras de camiños… Máis ben en sitios frescos e espacios abertos, sobre todo na zona costeira.
USOS
A planta contén un glucósido saponínico amargo chamado fitolaccina, ademais de levulosa, dextrosa e galactosa. A raíz ten pequenas cantidades dos ácidos fórmico e acético, unha esencia, fitolaccina, tanino, resina e diversos glúcidos. Os froitos teñen, ademais, un colorante chamado roxo de cariofileno.
FITOTERAPIA
1. Consumo
PURGANTE, VOMITIVA. Toda a planta presenta uns efectos tan enérxicos sobor do sistema dixestivo que, soio en situacións moi apremiantes e graves, podería aplicarse. En doses altas, directamente é tóxica.

Herba alleira - Alliaria petiolata

Herba que arrecende a allo cando a frotas.
Non confundila coa planta do allo (Allium sativum)

  Ver fotos

Máis na wikipedia


Herba abelleira - Melissa officinalis


Herba abelleira, cidre,  melisa,  nome que os gregos dan aquelas plantas que as  abellas van  buscar axiña captan  o seu arrecendo aromático como de limón. É bastante común e ben coñecida. Outros din que é nomeado para as súas flores semellan abella. Tense visto acios colocados de herba á beira de novos  enxames para alimentalos.  a súas  propiedades:  tónica, cefálica, ou contra dores de cabeza, cordial, para o estómago, para  fortalecer os nervios,  apetitivas, dixestiva, diurética, diaforetica ou que facilita a transpiración, contra a vertixe,  palpitacións do corazón, histeria. Tómase  como o té.

Información na wikipedia

Información na USC

Herba alabarza - Herba acedeira - Rumex Acetosa

xoves, 22 de xaneiro de 2015

Eupatorio / Canabina - Eupatorium cannabinum


O eupatorio ou canabina  é unha herba robusta e luxuriosa que medra preto dos cursos de auga. Ten follas compostas, palmadas, con 3 ou 5 folíolos de forma lanceolada e marxe dentada, variables, que recordan a popular folla do cánabo. Pero o eupatorio non está relacionado co cánabo, senón que, a pesar de que non o pareza á primeira vista, pertence á familia compostas. No verán o eupatorio produce grandes inflorescencias en corimbo que conteñen capítulos pequenos de poucas flores tubulosas. Estas flores son brancas e púrpuras, cos pedúnculos e os talos do mesmo ton púrpura contrastado co verde das follas. 
O eupatorio é unha planta amplamente distribuída por case toda Europa.

Etimoloxía.   Eupatorium: nome xenérico que vén do grego e significa "de pai nobre". Cuxo nome se refire a Mitrídates o Grande, que era o rei do Ponto no século I a.C e a quen se lle atribúe o primeiro uso da medicina. De feito, as especies deste xénero, ao longo do tempo, tomaron diversas denominacións vulgares referidas sobre todo á medicina popular, isto serve para resaltar as propiedades de Eupatoria, aínda que actualmente este uso se reduciu algo debido a algunhas substancias hepatotóxicas presentes nestas plantas.
cannabinum: epíteto latino que significa "como o cánabo"

sábado, 3 de xaneiro de 2015

Recipientes para cultivos- Reciclaxe

Clica nas imaxes para ver o artigo

Sistema de rego económico e ecolóxico



Necesitas unha garrafa de auga de 5 litros e unha botella de 1,5 litros, ambas as dúas de plástico, aínda que tamén funcionan co cristal se dispós do material axeitado para cortalas. Terás que cortarlle a base á garrafa grande e a pequena deberás cortala pola metade tal e como se ve no debuxo. Despois pon a pequena sobre a terra, preto da planta, e despois pon a outra sobre ela, máis ou menos centrada, de tal forma que poidas botar a auga sen ter que levantar a garrafa de 5 litros. Arredor da planta e do sistema de riego poñeremos palla ou follas secas (ver imaxes)